فصل خردورزی
فرصت‌شناسی محصول خردورزی، زیرکی و هشیاری است، و فرصت‌طلبی هم بعد از فرصت‌شناسی اتفاق می‌افتد. بعضی‌ها که بدون رنج در جستجوی گنج هستند، با رفتار خود "فرصت‌طلبی" را بد نام کرده‌اند وگرنه فرصت‌طلبی عاقلانه مثل انتظار یک کشاورز برای رسیدن "فصل کشت" و بهره‌برداری حداکثری و در نتیجه به دست آوردن بیشترین و بهترین محصول، نه تنها سزاوار سرزنش نیست که شایسته تحسین و ستایش است. مقایسه شخصیت دو کشاورززاده جوان، که یکی بدون زحمت و صرفا از طریق ارث، مالک زمین حاصلخیزی شده و زمین را رها کرده و انگیزه‌ای برای "احیاء" و بهره‌وری از آن را ندارد و دیگری که فرصت‌های کار و "کسب تجربه" در کنار پدر را "قدر" شناخته و با "سحرخیزی" و رهاسازی لذت زودگذر بستر، از لحظه لحظه‌های عمر خود برای "توشه اندوزی" و تامین "رزق حلال" و تحصیل "لذت آبرومندی" بهره برده است روشن می‌سازد که کدام‌یک خردمند و کدام غافل و زیانکار است؟
افرادی که درآمدشان متغیر و تحت تاثیر فکر و تدبیر و میزان زحمت آنها افزایش یا کاهش می‌یابد، در مقایسه با افرادی که دستمزد آنان ثابت بوده و رابطه موثری با فراست و ذکاوت آنان ندارد، از نظر ورزیدگی عقلی و پرورش فکری متفاوت هستند.
خداوند در قرآن کریم انسان‌ها را به تعقل (1) و تجارت با خود
فرا می‌خواند (2) تجارتی پر سود و تضمین شده و قابل رقابت با هر تجارت دیگر.
توصیف تجاری برای ارتباط بهتر با خداوند، انسان‌های خردمند و اهل فراست و محاسبه را بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد و روحیه زیاده‌طلبی انسان، را به مسیر سالم، پاک و نورانی رهنمون می‌گردد. انسانی که در صراط مستقیم قرار می‌گیرد. هر چه زیاده‌طلب‌تر و پرشتاب‌تر، نورانی‌تر و آبرومندتر (3).
در فرصت‌های برابر تجارت و سودآوری، "انسان‌های غافل" که در دام مسائل حاشیه‌ای و بی‌ارزش گرفتار می‌شوند از رقابت و سبقت با خردمندان باز می‌مانند.
بازرگانان خردمند و باتجربه، به خوبی می‌دانند چه کالایی از کجا بخرند و در کجا بفروشند تا سود بیشتری به دست آورند. و لذا در فصل تجارت نه تنها به خواب نمی‌روند، هیچ عاملی نمی‌تواند آنان را غافل سازد.
ماه رمضان از این جهت "مبارک" توصیف می‌شود، که فصل پربرکت برای کشت است و لذا افرادی که از فهم نسبت به مسئله "سرنوشت" برخوردارند و بده بستان‌های سودآور را می‌شناسند، از لحظه لحظه‌های آن بهره‌برداری می‌کنند و خردمندان حسابگر هستند که بیشترین محصول را از این سرزمین حاصلخیز درو می‌کنند.
- انسان‌هایی که با انتخاب خود در "مدار" ماه مبارک رمضان قرار می‌گیرند و با اعتماد و اطمینان به طرف تجاری خود و حتمی بودن سودآوری، اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند، عقل خود را به کار بسته‌اند؟ یا افرادی که ناتوان از محاسبه، از مدار بندگی و تسلیم در برابر آفریدگار خود خارج می‌شوند؟
-کسانی که نماز برپا می‌دارند و روزه می‌گیرند و آثار معنوی آن را به همه وجود خود تسری می‌دهند.
- کسانی که به تلاوت و تدبر در کلام خدا می‌پردازند و در سحرگاهان غرق در مناجات و راز و نیاز با خدایشان می‌شوند.
- کسانی که با لجام زدن به مرکب سرکش هوای نفس چشم از گناه فرو می‌بندند و پاکی دل را پاسداری می‌کنند.
- بانوانی که در گرمای طاقت‌فرسای تابستان با زبان و نگاه و دل روزه‌دار خود، در "حجاب" از گناه مقاومت و پایداری می‌کنند.
- کسانی که با اطعام روزه‌داران و خدمت به نیازمندان و حمایت از مستمندان، زکات سلامت و توانمندی و تمکن خود را می‌پردازند...
عاقل، زیرک و هشیار هستند یا دیگران؟!
بنا بر آنچه که در آیات 6 تا 11 سوره ملک آمده است:
کسانی که انکار خداوند و لجام گسیختگی در برابر فرمان او را به حساب زیرکی و هشیاری خود می‌گذارند در روز سرنوشت اعتراف می‌کنند که اگر "عقل" خود را به کار بسته بودند و یا به سخن پیامبران گوش فرا داده بودند گرفتار عاقبت شوم نمی‌شدند!
از این آیات به روشنی می‌توان نتیجه گرفت که انسان‌ها هر چه مومن‌تر و در برابر احکام الهی تسلیم‌تر، خردمندتر و زیرک‌تر.
ماه رمضان با شهد افطار و سحر و تلاوت و ذکر و مناجات و قدر و احیاء و مناسک قدس و فطر، بر خردورزان و میهمانانش مبارک باد.
پی‌نوشتها:
1- سوره حج آیه 46
2- سوره صف آیه 10
3- مناجات شعبانیه: الهی اِنّ من انتهج بک لمستنیر
