حلقه مفقوده شورای عالی انقلاب فرهنگی
پنج شنبه 93/8/1
اگر معیار ارزیابی کارآمدی شورا، مقایسه کارکرد هر سال نسبت به سال قبل باشد و وظیفه‌ای جز سیاستگذاری صحیح و تنظیم سند راهبردی برای این نهاد عالی متصور نباشد، نادیده گرفتن زحمات و خدمات انجام شده،نوعی ناسپاسی است و رویکردی به دور از انصاف. و البته سال‌ها تلاش اعضای محترم و خصوصا دبیرخانه، علی‌رغم تغییر دولت‌ها و فراز و نشیب سیاست‌ها و حمایت‌ها شایسته تقدیر است.
اما اگر دستاوردهای شورا در مقایسه با عظمت آرمان‌ها و اهداف و وعده‌های انقلاب اسلامی در سطح ملی و بین‌المللی و فرصت 30 ساله ای که در اختیار داشته است و آنچه که در عالم واقع و روی زمین، انسان مشاهده می‌کند (1) ارزیابی شود، داوری دیگری صورت خواهد گرفت.
شورای عالی انقلاب فرهنگی در طول سال‌های گذشته بیش از اینکه «مذکِّر» باشد «مذکَّر» بوده است ملاحظاتی که در دیدارهای مقام معظم رهبری به شورا ابلاغ می‌شد از حوزه بیان اولویت‌ها و یادآوری مسئولیت‌ها گاهی فراتر رفته و تا مرز تذکر و عتاب می‌رسید! و همه اینها به خاطر این بود که اعضای محترم شورا هوشیارتر و جدی‌تر نسبت به عامل «زمان» و فرصت‌های غیرقابل جبرانی که از دست می‌روند، اهتمام ورزند.
اکثر این دیدارها در سال‌های گذشته مشحون از بیان تکالیف، اولویت‌ها، ضرورتها و درخواست اهتمام و تلاش بیشتر است اما برخی از غفلت‌ها و از دست رفتن فرصت‌ها، دغدغه‌هایی را برانگیخته است که فرازهایی از آن را مرور می‌کنیم:
«اعضای شورا بایستی این شورا را باور کنند. باور کنید که اینجا قرارگاه مرکزی فرهنگی کشور است... باور کنید که اینجا فرماندهی مسائل عمده فرهنگی کشور و سیاستگذاری کشور را برعهده دارد. اعضا بایستی به این توجه کنند.
... نمی‌شود مسئولین کشور مسئولیتی احساس نکنند در زمینه هدایت فرهنگی جامعه.... دولت و مسئولان موظفند که توجه کنند به جریان عمومی فرهنگی جامعه... مسئولیت شرعی داریم.... مسئولیت قانونی داریم... ما چرا بر سر فرهنگ خودمان پافشاری نکنیم؟.... شما خیلی مسئولیت دارید... بدانیم چه کار داریم می‌کنیم؟.... مسئولیت خیلی سنگینی است.... کجا داریم می‌رویم؟.... چه چیزی دارد اتفاق می‌افتد؟ چه چیزی در انتظار ماست؟
.... من واقعا حیرت می‌کنم.... من احساس خطر می‌کنم.»
مقام معظم رهبری 19/9/92
.... گاهی انسان فکر می‌کند که اولویت‌ها و ضرورت‌های بدیهی کشور و انقلاب،چندباربایدبرای نخبگان فرهنگی ومسئولان عالی یادآوری شود؟ و اصولا دغدغه‌های فرهنگی چرا از بیان شورایارئیس محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح و پیگیری نشود؟!
آیا مدیریت راهبردی چالش‌های حوزه فرهنگ به عهده شورا نیست؟ آیا زمین‌گیر شدن اسناد راهبردی و سیاستگذاری‌های شورا در مرحله تنفیذ و اجرا از چالش‌های فعلی حوزه فرهنگ نیست؟ آیا فقد فهم صحیح از «جبهه فرهنگی انقلاب» و تغافل نسبت به «آرایش قرارگاهی» و بی‌تفاوتی عملی و نه کلامی! در برابر توطئه‌های خزنده فرهنگی، از چالش‌های حوزه فرهنگی نیست؟
در حکم آغاز دوره جدید شورای عالی انقلاب فرهنگ که در تاریخ 26/7/93 صادر گردید نیز از خسارت بزرگی که می‌تواند در اثر به تعویق افتادن تحقق مهندسی فرهنگی و تحول در نظام آموزش عالی آموزش وپرورش و علوم انسانی اتفاق بیفتد ابزار نگرانی شده است.
به نظر می‌رسد شورا با حلقه مفقوده‌ای مواجه است که خود باید برای آن چاره‌اندیشی کند. این موضوع در مصاحبه های دبیر محترم شورا مطرح شده است:
1- این شورا فقط یک دبیرخانه نیست بلکه همان قرارگاه اصلی است که رهبر انقلاب فرمودند منتها هنوز تا رسیدن به آن سطح قرارگاهی فاصله دارد. 17/3/90
2- شورای عالی انقلاب فرهنگی اگر قرار است قرارگاه باشد باید هم سیاست بنویسد و هم الزامات اجرایی شدن سیاست‌ها را فراهم کند و هم بر این اسناد، رصد، پایش و نظارت داشته باشد. 28/7/93
ایشان در همان مصاحبه 17/3/90 از قول مقام معظم رهبری نقل می‌کنند که به ایشان فرمودند: شما وظیفه‌تان این است که کار را جلو ببرید. خودتان را درگیر اجرا نکنید ولی کار تا نقطه اجرا باید پیگیرانه پیش برود. دبیر محترم شورا ادامه می‌دهند: من حسم این بود که آقا نظرشان این نیست که ما فقط یکسری سیاست تصویب کنیم بلکه باید وارد صحنه شویم و( تا نقطه اجراونظارت) مدیریت کنیم و این مدیریت باید اتفاق بیفتد، اگر چه در این سال‌ها برای عملیاتی کردن این موضوع مشکل داشتیم! اکنون لازم است شورای عالی انقلاب فرهنگی مراحل بعد از تصویب سند را تا مرحله اجرا و همچنین سنجش و پایش نحوه اجرا، تدبیر نماید.
تعریف و تعقیب الزامات اجرا اگرهمه جانبه و جامع صورت گیرد همان حلقه مفقوده‌ای است که می‌تواند حضور و ظهور شورا در عرصه فهم، تبیین، تثبیت و انفاذ ماهیت فرهنگی انقلاب را محسوس نماید و بازآرایی دائم این جبهه را، سبب گردد.
جامعیت تعریف الزامات اجرا اقتضاء می‌کند نظام تربیت و انتخاب و انتصاب مدیران، خصوصا مدیران دستگاه‌‌ها و نهادهای فرهنگی که می‌خواهندمجری مصوبات شوراوامرخطیرتحول باشند،وهمچنین نحوه به‌کارگیری ظرفیت‌های غیردولتی موثر، وهمچنین همسان‌سازی مصوبات شورا با مصوبات قوه مقننه از نظر بهره‌مندی از ظرفیت دستگاه‌های نظارتی و بازرسی و محاسباتی و قدرت سئوال و استیضاح و تحقیق و تفحص از مسئولان و دستگاه‌های ذیربط و تاثیرگذاری بر برنامه‌های پنجساله توسعه و چشم‌اندازهای میان مدت و بلندمدت و قانون برنامه و بودجه سالانه و آزادسازی عرصه‌های فرهنگی از چنگ‌اندازیهای حزبی و نفوذ عناصر غرب زده و مرعوب، محاسبه گردد.
انصاف این است که دبیر محترم فعلی شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به دبیران قبل از خود، جدی‌تر، مصمم‌تر، اصولی‌تر و موفق‌تر بوده است، اما محدودیت دامنه اختیارات و برخی محدودیت‌های دیگر زمینه درخشش بیشتر و بهره‌گیری بهتر از ظروف موجود از جمله عامل زمان را فراهم نیاورده است. با توجه به ظرفیت‌های ممتاز دبیرخانه و دبیر محترم و تجارب ارزشمند تحصیل شده، که تقدیر و تشکر مقام معظم رهبری نیز موید آن است، تفویض اختیارات کافی برای پیگیری‌های بعد از تصویب اسناد و ارتقاء نقش شورا و دبیرخانه تا سطح قرارگاه مرکزی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، نیز لازم است در تدبیر حلقه مفقوده محاسبه گردد.
پی‌نوشت:
1- مقام معظم رهبری: گزارش مصوبات غیر از گزارش واقعیت‌هایی است که براساس این مصوبات در عالم واقع و روی زمین انسان مشاهده می‌کند! 13/10/84
